ASP.NET Core MVC, platform bağımsız şekilde geliştirilebilir, test edilebilir ve kolayca bakım yapılabilir web uygulamalarının oluşturabilmesini sağlar. .NET Core platformunda çalışır. Bu platformun .NET dünyasından geçiş yapan yazılımcılar için getirdiği en büyük yeniliklerden biri, web uygulamasının sunulabilmesi için IIS’e ihtiyaç duyulmaması. Bu şekilde uygulamanın yayını Kestrel web sunucusu üzerinden açılabilir veya kendi kendini yayımlayacak bir uygulama geliştirilebilir. Yine bu platform içerisinde varsayılan olarak gelen dependency injection desteği ile uygulama içerisindeki bağımlılıkların birbirinden izole edilmesi, test ve bakım maliyetlerinin azalması sağlanmış olur.

ASP.NET Core MVC’de göze çarpan özellikleri routing, model binding, model validation, dependency injection, filters, areas, Web APIs, strongly typed views, tag helpers, ve view components şeklinde sıralamamız mümkün. Aslında .NET Framework üzerinde MVC uygulaması geliştirenlere burada tanıtacağımız özelliklerin büyük çoğunluğu oldukça tanıdık gelecektir. Gelin birlikte bu özelliklere kısaca göz atalım.

Routing (Rota İşlemleri)

ASP.NET Core MVC’deki yönlendirme(rotalama) işlemleri ASP.NET Core route motoru üzerinde kurulu bir şekilde gelmektedir. Bu sayede yönlendirme işlemlerinin iki farklı şekilde yapılabilmesi mümkündür:

1. Geleneksel rotalama (Convention-based routing): Önceden olduğu gibi routes nesnesi içerisinde bulunan MapRoute fonksiyonundan yararlanarak uygulama genelindeki rota yönetimini aşağıdaki şekilde sağlanabilir:

routes.MapRoute(name: "Default", template: "{controller=Home}/{action=Index}/{id?}");

2. Attribute kullanarak rotalama (Attribute routing): Controller sınıfı ve Action metodu üzerindeki satırda aşağıdaki gibi ilgili attribute ([Route()] ve [HttpGet()]) kullanılarak rotalama işlemi yapılmış olur:

[Route("api/musteriler")]
public class MusteriController : Controller
{
  [HttpGet("{id}")]
  public IActionResult GetMusteri(int id)
  {
    // Her zamanki yazdığımız kodlar bu alana yazılacak.
  }
}

Model Validation (Doğrulama)

Kullanılan model nesnelerinin property bazında hem istemci hem de sunucu tarafında doğrulama işlemlerinin yapılması için model doğrulama amaçlı attribute tipleri .NET Framework’te olduğu gibi .NET Core’da da bulunuyor. Model validasyonu işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için öncelikle model sınıfına ilgili attribute’lerin eklenmesi gereklidir:

using System.ComponentModel.DataAnnotations;

public class MusteriViewModel
{
    [Required]
    [Adi]
    public string Adi { get; set; }

    [Required]
    [Soyadi]
    public string Soyadi { get; set; }
}

Burada eklenilen attribute’ler sayesinde MusteriViewModel modelinin hem istemci hem de sunucu tarafındaki validasyonu otomatik olarak yapılır:

public async Task<IActionResult> MusteriKaydet(MusteriViewModel model, string returnUrl = null)
{
    if (ModelState.IsValid)
    {
      // Eğer validasyon sağlanmışsa müşteri kaydedilir
    }
    // Validasyon sağlanamamışsa otomatik olarak handle edilir
    return View(model);
}

Dependency Injection

ASP.NET Core MVC, ASP.NET Core üzerine kurulu inşa edildiği için ASP.NET Core’daki tüm dependency injection yeteneklerine sahiptir. Dependency injection ve service locator çatısının desteği ASP.NET Core içerisinde gömülü olarak gelmektedir. Inject edilebilecek 4 farklı mod vardır: Singleton, Scoped, Transient ve Instance.

Controller sınıflarındaki constructor içerisine ilgili bağımlılık eklenerek dependency injection yönetimi sağlanmış olur. Ayrıca view dosyalarında da @inject kullanılarak aynı işlem sağlanabilir.

Öncelikle Startup.cs‘te bulunan ConfigureServices() metoduna kullanılacak servisin eklenmesi gereklidir. Buradaki örnekte loglama işlemleri servisinin eklenmesi sağlanır:

public void ConfigureServices(IServiceCollection services)
{
   services.AddMvc();
   services.AddSingleton<ILoggingService,LoggingService>();
}

Artık ILoggingService bağımlılığı uygulamaya tanıtılmış durumda. Aşağıdaki şekilde constructor içerisinde ILoggingService bağımlılığının inject edilmesi tamamlanır:

public class MusteriController : Controller
{
   private ILoggingService logger;
   public MusteriController(ILoggingService logger)
   {
      this.logger = logger;
   }
}

ASP.NET Core’daki Dependency Injection yapısının detaylı incelemesi için Türkçe içerikli bu blog yazısını okumanızı öneririm.

Strongly Typed View

ASP.NET Core MVC, önceden olduğu gibi model ile view’ın güçlü bir şekilde birbirine bağlanmasına olanak verir. Bu sayede özellik sayesinde bir entity için liste, ekleme, güncelleme gibi view’ları kolayca oluşturabilirsiniz. Örneğin uygulamanızda yer alan Musteri adındaki bir entity için aşağıdaki şekilde basit bir listeleme yapabilirsiniz. Sayfanın üst kısmında @model tanımında belirttiğiniz class ile sayfa içerisindeki Model property’si üzerinden nesneye erişebilirsiniz:

@model IEnumerable<Musteri>
<ul>
    @foreach (Musteri m in Model)
    {
        <li>@m.Adi @m.Soyadi</li>
    }
</ul>

Tag Helper

Tag helpers, sunucu tarafında HTML elemanlarının oluşturulması ve render edilebilmesi için gerekli olan fonksiyonlardır. ASP.NET Core MVC ile birlikte varsayılan olarak gelen birçok tag helper bulunuyor. Bunlar, formların oluşturulması, ilgili dosyaların yüklenmesi gibi işlemlerde kullanılıyor. Ayrıca kendi tag helper’larımızı da yazabilmemiz mümkün. Bir tag helper’ı aşağıdaki şekilde örnekleyebiliriz:

<label asp-for="Email"></label>

Email modelini kullanarak label oluşturulmasnı sağlayan LabelTagHelper‘ı kullandık. Çıktısı ise aşağıdaki şekilde olacaktır:

<label for="Email">Email</label>

Web API Desteği

ASP.NET Core MVC’nin, HTTP üzerinden çalışan servislerin oluşturulmasını sağlayan Web API’ye yönelik desteği de verilmiş durumda. Bu sayede Web API ile oluşturulan servislerin varsayılan olarak content negotiation, formatter ve CORS desteği bulunmuş oluyor.

Bulut Uyumlu Ortam Yapılandırma

ASP.NET Core MVC, Development, Staging ve Production gibi ortamlarda uygulama durumunun ortama özgü kontrol edilmesini sağlamak için geliştirilmiş bir yapılandırma sistemi sunar. Bu sayede örneğin development ortamında görüntülenebilecek detaylı hata mesajları, prod ortamında gizlenmiş olur. Veya prod ortamında caching yapısı sunulurken, development ortamında bu özelliğin kapalı olmasını sağlanabilir. ASPNETCORE_ENVIRONMENT ortam değişkeni ile ilgili sistemin hangi çalışma ortamına sahip olduğu belirlenebilir/değiştirilebilir. Örneğin Windows’ta komut satırında aşağıdaki şekilde atama işlemi yapılır:

set ASPNETCORE_ENVIRONMENT=Development

Bu sayede sadece o anki CMD ekranında ASPNETCORE_ENVIRONMENT değişkeni set edilmiş olur, ekran kapatıldığında bu değişken kaybolur. Global olarak set etmek için:  Denetim Masası > Sistem > Gelişmiş sistem ayarları menüsünden bu değişkenin kalıcı olarak belirlenmesi sağlanabilir. İlgili atama işlemi yapıldıktan sonra çalışma zamanında ortam değişkeni aşağıdaki şekilde kontrol edilebilir:

public void Configure(IApplicationBuilder app, IHostingEnvironment env)
{
    if (env.IsDevelopment())
    {
        app.UseDeveloperExceptionPage();
        app.UseDatabaseErrorPage();
        app.UseBrowserLink();
    }
    else
    {
        app.UseExceptionHandler("/Home/Error");
    }
}

Ayrıca environment tag helper’ı kullanılarak sadece Development süresince JavaScript ve CSS dosyalarının minify edilmemiş hallerinin kullanılması sağlanabilir:

<environment names="Development">
    <link rel="stylesheet" href="~/lib/bootstrap/dist/css/bootstrap.css" />
    <link rel="stylesheet" href="~/css/site.css" />
</environment>
<environment names="Staging,Production">
    <link rel="stylesheet" href="https://ajax.aspnetcdn.com/ajax/bootstrap/3.3.6/css/bootstrap.min.css"
          asp-fallback-href="~/lib/bootstrap/dist/css/bootstrap.min.css"
          asp-fallback-test-class="sr-only" asp-fallback-test-property="position" asp-fallback-test-value="absolute" />
    <link rel="stylesheet" href="~/css/site.min.css" asp-append-version="true" />
</environment>