Mastodon.social Web Sayfası

Adını heavy metal grubundan alan (aslında tarih öncesi bir memeli olan) Mastodon (mestıdın diye okunur), Twitter’ın açık kaynaklı ve dağıtık mimariye ait bir versiyonu olarak ortaya çıktı. Azami 140 yerine 500 karakterlik gönderilerin bulunması ve bu gönderilerin gizli olarak paylaşılabilmesi gibi özellikleri ile Twitter’dan ayrıldığını söyleyebiliriz.

Mastodon’ı diğer sosyal ağlardan ayıran temel özellikler

Mastodon’un Twitter gibi bir sosyal medya uygulaması olmasının yanında, biz yazılımla ve bilgisayarla ilgilenen kişilerin ilgisini çekecek önemli bir yanı var: Uygulamayı kendi sunucumuza kurup, yapılandırmasını yapıp bir Mastodon sunucusu olarak yayınlayıp kullanıma açabiliriz.

Mastodon hata sayfalarındaki görsel

Alman asıllı olan 24 yaşındaki Eugen Rochko‘nun 6 ay önce küçük bir fan kitlesi ile birlikte yayımlamasının ardından oldukça ses getiren proje, Twitter’ın da gözünden kaçmamış olacak ki, herhangi bir tweet’e cevap yazarken 140 karaktere kullanıcı adlarının dahil edilmeyeceğini duyurdu. Şimdilerde ise 53 bin kullanıcıya ulaşan Mastodon’da kullanıcıların toplam 1 milyonu aşkın gönderi oluşturması ile birlikte güçlü bir sunucu olan mastodon.social en basit işlemleri bile göremeyecek duruma geldiğinden dolayı Rocko, halihazırda varolan kullanıcılarına verdiği hizmet kalitesini koruyabilmek için yeni kullanıcı alımlarını kapattı.

Mastodon’ın kullanıcı kitlesini arttıran en önemli etmen ise, diğer sosyal siteler gibi ticari işler için tasarlanmasının yerine kamu güvenini kazanan bir mantalitede oluşmasıydı. Merkezileştirilmemiş yapısı ile diğer ticari firmaların kullanıcı iletişimini tekelinde tutmasının önündeki riskleri gidermiş oldu. Herkes kendi sunucusunu kurabilir ve Mastodon ağına dahil edebilir hale gelmesi ile kullanıcı özgürlüklerini sonuna kadar kullanmış oldu.

Diğer bir etmen ise sunucu bazlı kullanım politikalarının oluşmasıydı. Örneğin Twitter’ın nazi içerikleri paylaşılmasına olanak tanıyan politikasından ziyade sunucuların bu paylaşımları engellemesi ve moderatörler yardımıyla ilgili içeriklerin/kullanıcıların engellenmesi sağlandı. Özellikle nüfusun %90’ının online olduğu ülkede Twitter fanı olan Japonlar için bu devrim niteliğinde bir olaydı. Bu sayede kendi içeriklerini kolayca paylaşabilecekleri ve sadece kendi milletlerinin bulunduğu bir ortam oluşturabileceklerdi. mstdn.jp ilk ortaya çıktığında muazzam bir veri trafiğine sahip oldu ve bir süre sonra altyapısı kullanılamaz hale geldi. Kısa sürede kendini toparladı ve tekrar hizmete girdi. Diğer bir Japon sunucusu olan pawoo.net ise japon sanatçıların yer aldığı ve paylaşımlarda bulunduğu Pixiv sitesinin bir mastodon sunucusu olma özelliğini taşıyor.  Şu anda iki japon sunucu da, Rochko’nun kurduğu mastodon.social’ın 2-3 katı kullanıcı ve gönderi sayısına sahip durumda:

mastodon.social istatistikleri

Soldan sağa: mstdn.jp kullanıcı sayısı, toplam paylaşılan gönderi sayısı, bağlı olduğu diğer instance’lar

Pawoo.net istatistikleri

2 haftada 3 ayrı mobil uygulama çıkaran Japonlar bu işi o kadar çok benimsediler ki 10 gün önce #マストドン会議 hashtag’i ile Tokyo’da mastodon konferansı düzenlediler.

Japonya’daki Mastodon konferansından bir kare

Bu olaydan nasiplenenler de olmadı değil. Mstdn.jp’nin yöneticisi, Mastodon’a olan katkılarından dolayı Japonya’da Dwango adındaki büyük bir firma tarafından işe alındı. Üniversitedeki eğitimini dondurdu ve Mastodon’ın bakım süreçleri ile ilgilenmeye başladı.

Google personeli Eiji Kitamura’nın konu hakkındaki gönderisi

Mastodon hakkında gündem oldukça yoğun ve giderek yayılan bir popülariteye sahip (bkz: NTV ve WebTekno‘da yayınlanan haberler). Bu yazıda Mastodon’u tanıttım. Bir sonraki yazıda da Mastodon’un nasıl kurulup kullanılacağını detaylı şekilde anlatacağım. Kurulum öncesinde ön hazırlık için gerekli olan maddeleri aşağıda listeledim.

• Alan adı (domain): kendi adınıza sahip olduğunuz veya edineceğiniz bir domain.
• Mail servisi: Mailgun gibi freemium servisler başlangıçta işinizi rahatlıkla görecektir.
• Sunucu: 1 GB’lık RAM’i ve iyi bir internet erişimi olması gerekiyor. Ben kurulumlar için DigitalOcean‘ın bulut hizmetini kullandım. Siz de benzer bir bulut firmasından ilgili hizmeti alabilirsiniz.

Kurulumda işletim sistemi olarak Ubuntu 16.04.2 LTS işletim sürümünü kullanacağım. Çok yakın zamanda Mastodon kurulumu yazısını Devnot’ta bulabilirsiniz.